Tłumaczenia dla hasła „bide“ w niemiecko » polski słowniku

Ti̱de <‑, ‑n> RZ. r.ż.

Tide

pływ r.m.

Bu̱de <‑, ‑n> [ˈbuːdə] RZ. r.ż.

1. Bude (Hütte):

Bude

buda r.ż.

2. Bude (Kiosk):

Bude

kramik r.m.

Bude

budka r.ż.

Buden auf dem Markt aufstellen

stawiać [f. dk. postawić] budkę na rynku

3. Bude (möbliertes Zimmer, Wohnung):

Bude

stancja r.ż.

Bude

mieszkanie r.n.

Leben in die Bude bringen pot.

wprowadzać [f. dk. wprowadzić] wesoły nastrój

jdm auf die Bude rücken pot.

złożyć komuś niespodziewaną wizytę

jdm auf die Bude rücken pot.

zwalać [f. dk. zwalić] się komuś na chatę

die Bude auf den Kopf stellen pot.

wywracać [f. dk. wywrócić] dom do góry nogami

jdm die Bude einrennen [o. einlaufen] pot.

nachodzić kogoś

mir fällt die Bude auf den Kopf pot.

nie mogę już wytrzymać w domu

sturmfreie Bude haben pot.

mieć wolną chatę pot.

4. Bude pej. pot. (Haus in einem baufälligen Zustand):

Bude

rudera r.ż. pej. pot.

5. Bude pej. pot. (Laden, Lokal):

Bude

lokal r.m.

Bude

buda r.ż.

die Polizei hat ihm die Bude dicht gemacht

policja r.ż. zamknęła mu lokal

bịn [bɪn] CZ. cz. nieprzech., aux

bin 1. pers präs von sein

Zobacz też sein

I . se̱i̱n <bin, bist, ist, sind, seid, war, gewesen> [zaɪn] CZ. cz. nieprzech. +sein

1. sein (eine bestimmte Eigenschaft haben):

sein

być

so nett sein etw zu tun

być tak uprzejmym i zrobić coś

das ist heiß!

to jest gorące!

ein Kind sein

być dzieckiem

wir sind Freunde

jesteśmy przyjaciółmi

ist es ein Mädchen oder ein Junge?

czy to dziewczynka, czy chłopiec?

der Schuldige sein

być winowajcą

ohne Geld bist du nichts

bez pieniędzy jesteś niczym

bist du’s?

czy to ty?

sie ist kleiner als er

ona jest mniejsza niż on

böse/lieb/dumm/klug sein

być złym/miłym/głupim/mądrym

seien Sie [mir] nicht böse, aber ...

proszę się [na mnie] nie gniewać, ale...

gemein zu jdm sein

być okrutnym dla kogoś

seien Sie so freundlich, und ...

niech pan/pani będzie tak miły/miła i...

Sie sind so freundlich zu mir!

pan/pani jest dla mnie taki uprzejmy/taka uprzejma!

sie ist verheiratet

ona jest mężatką

du bist wohl verrückt!

chyba oszalałeś!

nun sei doch nicht so!

no nie bądź taki!

er/sie ist wer pot.

on/ona jest kimś pot.

wir sind wieder wer pot.

znowu się z nami liczą pot.

2. sein (alt sein):

ich bin 25 [Jahre alt]

mam 25 lat

3. sein mit Nominativ (arbeiten als):

Angestellter sein

być pracownikiem [umysłowym] [lub urzędnikiem]

(Staatsangehörigkeit besitzen) Deutscher sein

być Niemcem

sie ist Polizistin

ona jest policjantką

sie ist bei der Polizei

ona pracuje w policji

4. sein (herstammen):

aus Polen sein

pochodzić z Polski

ich bin aus Dortmund

jestem z Dortmundu

5. sein (empfunden werden):

jdm zu anstrengend sein

być dla kogoś zbyt męczącym

6. sein (hergestellt sein):

aus Leder sein

być ze skóry

das Hemd ist aus Seide

koszula jest z jedwabiu

7. sein (ergeben):

2 und 2 ist 4

2 plus 2 jest 4

wie viel ist das?

ile to jest?

8. sein (geschehen):

was ist?

co jest?

was ist mit ihm?

co się z nim dzieje?

ist was?

stało się coś?

was ist mit dem Buch?

co się dzieje z tą książką?

9. sein mit modalem Hilfsverb:

kann [o. mag] sein

być może

das muss sein

to jest konieczne

es kann nicht sein, was nicht sein darf

to się na pewno nie zdarzy

muss das sein?

czy to konieczne?

was sein muss, muss sein

jak mus to mus

das darf doch nicht wahr sein!

to nie może być prawda!

ich will ja nicht so sein

nie będę taki pot.

10. sein mit zu und Infinitiv:

das ist schwer zu sagen

trudno powiedzieć

es ist kaum zu ertragen

to jest nie do wytrzymania

das ist durchaus zu schaffen

to jest całkowicie wykonalne

sie ist nicht zu sehen

nie widać jej

das war ja vorauszusehen

to można było przewidzieć

wie ist das zu verstehen?

jak mam to rozumieć?

er ist nicht ausfindig zu machen

nie można go znaleźć

etw ist auszuführen/zu befolgen/zu erledigen

coś trzeba wykonać/przestrzegać/załatwić

er ist nicht zu ersetzen

on jest niezastąpiony

11. sein mit zu und substantiviertem Verb:

es ist zum Lachen

śmiać się chce

es ist zum Weinen

płakać się chce

12. sein in unpersönlichen Ausdrücken:

mir ist, als hätte ich ihn schon einmal gesehen

wydaje mi się, że już go kiedyś widziałem

wie wäre es mit einem Bier?

co byś powiedział na piwo?

es wäre besser gewesen, wenn ...

byłoby lepiej, gdyby...

es wäre schön, wenn ...

byłoby miło, gdyby...

das wäre ja noch schöner!

to byłoby jeszcze lepiej!

ein Eis wäre mir lieber gewesen

wolałbym loda

das ist es ja gerade!

o to właśnie chodzi!

es ist nichts [passiert]

nic się nie stało

das ist nun einmal so

tak już po prostu jest

ist es nicht so?

czyż nie tak?

es ist schon immer so gewesen

zawsze tak było

dem ist so

jest tak

dem ist nicht so

to nie tak

es ist nicht mehr das, was es einmal war

już nie jest tak jak dawniej

lass es sein!

nie rób tego!

lass es sein!

zostaw to!

es ist an dir zu entscheiden

decyzja r.ż. należy do ciebie

wie dem auch sei

tak czy inaczej

sei es ... sei es ...

czy..., czy [też]...

sei es ... sei es ...

albo... albo...

es sei denn ...

chyba że...

was nicht ist, kann [ja] noch werden

jeszcze wszystko się może zdarzyć

das war’s!

to wszystko!

das wär’s!

to byłoby na tyle!

sei’s drum! pot.

zapomnijmy o tym!

13. sein (sich befinden):

sein

być

sein

znajdować się

es waren viele Leute da

było tam wielu ludzi

es war einmal ...

był/była sobie...

ich bin wieder da

wróciłem

wir sind gleich da

zaraz będziemy na miejscu

ist da jemand?

jest tu ktoś?

wo warst du so lange?

gdzie byłeś tak długo?

sie sind in der Schweiz

[oni] są w Szwajcarii

morgen bin ich in Düsseldorf

jutro będę w Düsseldorfie

im Kühlschrank sind noch Eier

w lodówce są jeszcze jajka

weißt du, wo meine Brille ist?

[czy] wiesz, gdzie są moje okulary?

II . se̱i̱n <bin, bist, ist, sind, seid, war, gewesen> [zaɪn] CZ. aux mit Partizip Perfekt

1. sein (zur Bildung des Zustandspassivs):

fotografiert worden sein

zostać sfotografowanym

sie ist verurteilt worden

ona została skazana

2. sein (zur Bildung des Perfekts):

gesprungen sein

skoczyć

krank gewesen sein

być chorym

wir sind gefahren/gelaufen

jechaliśmy [f. dk. po‑] /biegliśmy [f. dk. po‑ ]

er ist bewusstlos geworden

[on] stracił przytomność

er ist gebissen worden

[on] został ugryziony

sie ist misstrauisch geworden

[ona] stała się nieufna

das Auto ist früher rot gewesen

samochód r.m. przedtem był czerwony

sie sind schwimmen [gegangen]

poszli popływać

wenn er nicht gewesen wäre

gdyby nie on

III . se̱i̱n <bin, bist, ist, sind, seid, war, gewesen> [zaɪn] CZ. bezosob. irr +sein

1. sein mit Adjektiv:

es ist schön, dass ...

to ładnie, że...

2. sein (die betreffende Person sein):

er/sie ist es

to on/ona

ich bin’s! pot.

to ja!

3. sein (bei Zeitangaben):

es ist Montag

jest poniedziałek r.m.

es ist Januar

jest styczeń r.m.

es ist sieben Uhr

jest siódma

es ist 14.30 Uhr

jest godzina r.ż. 14.30

es ist Tag/Nacht

jest dzień r.m. /noc r.ż.

der Vortrag ist um 8 Uhr

wykład r.m. odbędzie się o godzinie 8.00

die Party war gestern

przyjęcie r.n. było wczoraj

es sind jetzt drei Wochen, dass sie wegging

minęły już trzy tygodnie r.m. l.mn. , odkąd odeszła

das ist über 10 Jahre her

to było ponad 10 lat temu

morgen sind es 10 Jahre, dass wir uns kennen

jutro minie 10 lat od czasu, gdy się poznaliśmy

4. sein METEO:

es ist warm/kalt

jest ciepło/zimno

es ist windig

jest wietrznie

es ist sonnig/heiß/schlechtes Wetter

jest słonecznie/gorąco/zła pogoda r.ż.

5. sein (empfunden werden):

jdm ist heiß/kalt

komuś jest gorąco/zimno

jdm ist schlecht

komuś jest niedobrze

mir ist schwindlig

kręci mi się w głowie

ihr war es peinlich

było jej głupio

mir ist so komisch

dziwnie się czuję

das ist mir egal

mi to obojętne

mir ist, als hätte ich Stimmen gehört

wydaje mi się, że słyszałem jakieś głosy

mir ist heute nicht nach Kuchen pot.

nie mam dziś ochoty na ciasto

I . bịs¹ [bɪs] PRZYIM. +B.

1. bis (zeitlich):

bis

[aż] do

warte bis nächste Woche

poczekaj do przyszłego tygodnia

vom ersten bis dritten März

od pierwszego do trzeciego marca

von Freitag bis Sonntag

od piątku do soboty

bis Montag!

do poniedziałku!

von 9 bis 11 Uhr

od [godziny] 9 do 11

ich zähle bis drei

liczę do trzech

ich habe bis drei Uhr gewartet

czekałem do [godziny] trzeciej

2. bis (räumlich):

bis

do

bis Stettin fahren

jechać [aż] do Szczecina

bis Seite 30

do 30 strony

II . bịs¹ [bɪs] PRZYIM. mit Adverb oder Pronomen

1. bis (zeitlich):

bis

do D.

bis jetzt

do teraz

bis jetzt

do chwili obecnej

er hat bis jetzt noch nicht angerufen

jak na razie jeszcze nie zadzwonił

bis dahin

do tego czasu

bis bald!

na razie! (do zobaczenia wkrótce)

bis dann!

na razie! (do zobaczenia potem)

bis gleich!

na razie! (zaraz się spotkamy)

bis später!

na razie! (do zobaczenia później)

bis morgen!

do jutra!

bis wann gilt der Fahrplan?

do kiedy jest ważny ten rozkład r.m. jazdy?

2. bis (räumlich):

von oben bis unten

z góry na dół

er musterte sie von oben bis unten

zmierzył ją [wzrokiem] od góry do dołu

bis hierhin

aż dotąd

bis hierher und nicht weiter

aż do dotąd [lub do tego miejsca] i nie dalej

bis dort ist es nicht mehr weit

już niedaleko [do tego miejsca]

bis wohin ...?

aż dokąd...?

bis wohin fahren Sie?

dokąd pan/pani jedzie?

bis vor die Tür fahren

podjeżdżać [f. dk. podjechać] pod same drzwi

die Tagestemperaturen steigen hier bis 30 Grad

temperatury r.ż. l.mn. w ciągu dnia dochodzą tu do 30 stopni

3. bis (einschließlich):

alles bis auf den letzten Krümel aufessen

zjeść wszystko aż po ostatni okruszek

das Theater war bis auf den letzten Platz gefüllt

teatr r.m. był zapełniony do ostatniego miejsca

nass bis auf die Haut

przemoczony do suchej nitki fig

das Wasser ging ihm bis an die Knie

woda r.ż. sięgała mu [aż] do kolan

4. bis (mit Ausnahme von):

bis

z wyjątkiem D.

bis

[o]prócz D.

alle bis auf Robert

wszyscy oprócz Roberta

alle bis auf einen

wszyscy oprócz jednego

III . bịs¹ [bɪs] PRZYSŁ.

bis

do

bis zum Herbst muss es fertig sein

do jesieni to musi być gotowe

ich bin bis gegen acht Uhr noch zu Hause

do około ósmej [godziny] jestem jeszcze w domu

bis zum 17. Lebensjahr

do siedemnastego roku życia

Jugendliche bis zu 18 Jahren

młodzież r.ż. do lat 18

bis zu zehn Metern hoch werden

osiągać wysokość do 10 metrów

bis zu 50.000 Menschen passen in das Stadion

stadion r.m. pomieści do 50.000 ludzi

IV . bịs¹ [bɪs] SPÓJ.

1. bis (ungefähr):

bis

do

zwei bis drei Stunden

dwie do trzech godzin

drei bis vier Tage

trzy do czterech dni

400 bis 500 Gramm Schinken

400 do 500 gram szynki

das Wetter ist bewölkt bis bedeckt

niebo r.n. pochmurne aż do całkowitego zachmurzenia

das kostet zwei- bis dreihundert Euro

to kosztuje dwieście, góra - trzysta euro pot.

2. bis (so lange, bis):

bis

aż

bis

dopóki nie

warte hier, bis ich wiederkomme

poczekaj tutaj, aż wrócę

bis dass der Tod euch scheidet

dopóki śmierć r.ż. was nie rozłączy

du gehst hier nicht weg, bis das gemacht ist

nie odejdziesz stąd, dopóki to nie będzie zrobione

ich sage lieber nichts, bis ich ihn persönlich kennen lerne

wolę lepiej nic nie mówić, dopóki go osobiście nie poznam

bịssNP [bɪs] CZ. cz. przech., cz. nieprzech., cz. zwr., bịßst. pis. CZ. cz. przech., cz. nieprzech., cz. zwr.

biss cz. prz. von → beißen

Zobacz też beißen

I . bei̱ßen <beißt, biss, gebissen> [ˈbaɪsən] CZ. cz. przech.

1. beißen:

beißen (kauen) (Mensch)

gryźć [f. dk. po‑]

nichts zu beißen haben

nie mieć co do garnka włożyć

2. beißen:

beißen (einmal mit den Zähnen fassen) (Tier)

ugryźć

beißen (mehrmals)

pogryźć

ihn hat eine Schlange gebissen

ukąsił go wąż r.m.

er wird dich schon nicht beißen a. fig

przecież cię nie ugryzie a. fig

II . bei̱ßen <beißt, biss, gebissen> [ˈbaɪsən] CZ. cz. nieprzech.

1. beißen:

beißen (bissig, gefährlich sein) (Tier)

gryźć [f. dk. u‑]

2. beißen (mit den Zähnen fassen):

beißen

ugryźć

in den Apfel beißen

ugryźć jabłko

3. beißen:

beißen (brennen, schmerzen) (Frost, Rauch)

szczypać

beißen (Kälte)

przenikać

in der Nase/den Augen beißen (Rauch)

szczypać w nos/oczy

4. beißen:

beißen (anbeißen) (Fische)

brać

III . bei̱ßen <beißt, biss, gebissen> [ˈbaɪsən] CZ. cz. zwr.

1. beißen (mit den Zähnen fassen):

sich C. auf die Zunge beißen a. fig

ugryźć się w język a. fig

2. beißen (nicht harmonieren):

diese Farben beißen sich

te kolory r.m. l.mn. się gryzą fig pot.

diese rote Bluse beißt sich mit dem grünen Rock

ta czerwona bluzka r.ż. gryzie się z zieloną spódnicą

bịst [bɪst] CZ. cz. nieprzech., aux

bist 2. pers präs von sein

Zobacz też sein

I . se̱i̱n <bin, bist, ist, sind, seid, war, gewesen> [zaɪn] CZ. cz. nieprzech. +sein

1. sein (eine bestimmte Eigenschaft haben):

sein

być

so nett sein etw zu tun

być tak uprzejmym i zrobić coś

das ist heiß!

to jest gorące!

ein Kind sein

być dzieckiem

wir sind Freunde

jesteśmy przyjaciółmi

ist es ein Mädchen oder ein Junge?

czy to dziewczynka, czy chłopiec?

der Schuldige sein

być winowajcą

ohne Geld bist du nichts

bez pieniędzy jesteś niczym

bist du’s?

czy to ty?

sie ist kleiner als er

ona jest mniejsza niż on

böse/lieb/dumm/klug sein

być złym/miłym/głupim/mądrym

seien Sie [mir] nicht böse, aber ...

proszę się [na mnie] nie gniewać, ale...

gemein zu jdm sein

być okrutnym dla kogoś

seien Sie so freundlich, und ...

niech pan/pani będzie tak miły/miła i...

Sie sind so freundlich zu mir!

pan/pani jest dla mnie taki uprzejmy/taka uprzejma!

sie ist verheiratet

ona jest mężatką

du bist wohl verrückt!

chyba oszalałeś!

nun sei doch nicht so!

no nie bądź taki!

er/sie ist wer pot.

on/ona jest kimś pot.

wir sind wieder wer pot.

znowu się z nami liczą pot.

2. sein (alt sein):

ich bin 25 [Jahre alt]

mam 25 lat

3. sein mit Nominativ (arbeiten als):

Angestellter sein

być pracownikiem [umysłowym] [lub urzędnikiem]

(Staatsangehörigkeit besitzen) Deutscher sein

być Niemcem

sie ist Polizistin

ona jest policjantką

sie ist bei der Polizei

ona pracuje w policji

4. sein (herstammen):

aus Polen sein

pochodzić z Polski

ich bin aus Dortmund

jestem z Dortmundu

5. sein (empfunden werden):

jdm zu anstrengend sein

być dla kogoś zbyt męczącym

6. sein (hergestellt sein):

aus Leder sein

być ze skóry

das Hemd ist aus Seide

koszula jest z jedwabiu

7. sein (ergeben):

2 und 2 ist 4

2 plus 2 jest 4

wie viel ist das?

ile to jest?

8. sein (geschehen):

was ist?

co jest?

was ist mit ihm?

co się z nim dzieje?

ist was?

stało się coś?

was ist mit dem Buch?

co się dzieje z tą książką?

9. sein mit modalem Hilfsverb:

kann [o. mag] sein

być może

das muss sein

to jest konieczne

es kann nicht sein, was nicht sein darf

to się na pewno nie zdarzy

muss das sein?

czy to konieczne?

was sein muss, muss sein

jak mus to mus

das darf doch nicht wahr sein!

to nie może być prawda!

ich will ja nicht so sein

nie będę taki pot.

10. sein mit zu und Infinitiv:

das ist schwer zu sagen

trudno powiedzieć

es ist kaum zu ertragen

to jest nie do wytrzymania

das ist durchaus zu schaffen

to jest całkowicie wykonalne

sie ist nicht zu sehen

nie widać jej

das war ja vorauszusehen

to można było przewidzieć

wie ist das zu verstehen?

jak mam to rozumieć?

er ist nicht ausfindig zu machen

nie można go znaleźć

etw ist auszuführen/zu befolgen/zu erledigen

coś trzeba wykonać/przestrzegać/załatwić

er ist nicht zu ersetzen

on jest niezastąpiony

11. sein mit zu und substantiviertem Verb:

es ist zum Lachen

śmiać się chce

es ist zum Weinen

płakać się chce

12. sein in unpersönlichen Ausdrücken:

mir ist, als hätte ich ihn schon einmal gesehen

wydaje mi się, że już go kiedyś widziałem

wie wäre es mit einem Bier?

co byś powiedział na piwo?

es wäre besser gewesen, wenn ...

byłoby lepiej, gdyby...

es wäre schön, wenn ...

byłoby miło, gdyby...

das wäre ja noch schöner!

to byłoby jeszcze lepiej!

ein Eis wäre mir lieber gewesen

wolałbym loda

das ist es ja gerade!

o to właśnie chodzi!

es ist nichts [passiert]

nic się nie stało

das ist nun einmal so

tak już po prostu jest

ist es nicht so?

czyż nie tak?

es ist schon immer so gewesen

zawsze tak było

dem ist so

jest tak

dem ist nicht so

to nie tak

es ist nicht mehr das, was es einmal war

już nie jest tak jak dawniej

lass es sein!

nie rób tego!

lass es sein!

zostaw to!

es ist an dir zu entscheiden

decyzja r.ż. należy do ciebie

wie dem auch sei

tak czy inaczej

sei es ... sei es ...

czy..., czy [też]...

sei es ... sei es ...

albo... albo...

es sei denn ...

chyba że...

was nicht ist, kann [ja] noch werden

jeszcze wszystko się może zdarzyć

das war’s!

to wszystko!

das wär’s!

to byłoby na tyle!

sei’s drum! pot.

zapomnijmy o tym!

13. sein (sich befinden):

sein

być

sein

znajdować się

es waren viele Leute da

było tam wielu ludzi

es war einmal ...

był/była sobie...

ich bin wieder da

wróciłem

wir sind gleich da

zaraz będziemy na miejscu

ist da jemand?

jest tu ktoś?

wo warst du so lange?

gdzie byłeś tak długo?

sie sind in der Schweiz

[oni] są w Szwajcarii

morgen bin ich in Düsseldorf

jutro będę w Düsseldorfie

im Kühlschrank sind noch Eier

w lodówce są jeszcze jajka

weißt du, wo meine Brille ist?

[czy] wiesz, gdzie są moje okulary?

II . se̱i̱n <bin, bist, ist, sind, seid, war, gewesen> [zaɪn] CZ. aux mit Partizip Perfekt

1. sein (zur Bildung des Zustandspassivs):

fotografiert worden sein

zostać sfotografowanym

sie ist verurteilt worden

ona została skazana

2. sein (zur Bildung des Perfekts):

gesprungen sein

skoczyć

krank gewesen sein

być chorym

wir sind gefahren/gelaufen

jechaliśmy [f. dk. po‑] /biegliśmy [f. dk. po‑ ]

er ist bewusstlos geworden

[on] stracił przytomność

er ist gebissen worden

[on] został ugryziony

sie ist misstrauisch geworden

[ona] stała się nieufna

das Auto ist früher rot gewesen

samochód r.m. przedtem był czerwony

sie sind schwimmen [gegangen]

poszli popływać

wenn er nicht gewesen wäre

gdyby nie on

III . se̱i̱n <bin, bist, ist, sind, seid, war, gewesen> [zaɪn] CZ. bezosob. irr +sein

1. sein mit Adjektiv:

es ist schön, dass ...

to ładnie, że...

2. sein (die betreffende Person sein):

er/sie ist es

to on/ona

ich bin’s! pot.

to ja!

3. sein (bei Zeitangaben):

es ist Montag

jest poniedziałek r.m.

es ist Januar

jest styczeń r.m.

es ist sieben Uhr

jest siódma

es ist 14.30 Uhr

jest godzina r.ż. 14.30

es ist Tag/Nacht

jest dzień r.m. /noc r.ż.

der Vortrag ist um 8 Uhr

wykład r.m. odbędzie się o godzinie 8.00

die Party war gestern

przyjęcie r.n. było wczoraj

es sind jetzt drei Wochen, dass sie wegging

minęły już trzy tygodnie r.m. l.mn. , odkąd odeszła

das ist über 10 Jahre her

to było ponad 10 lat temu

morgen sind es 10 Jahre, dass wir uns kennen

jutro minie 10 lat od czasu, gdy się poznaliśmy

4. sein METEO:

es ist warm/kalt

jest ciepło/zimno

es ist windig

jest wietrznie

es ist sonnig/heiß/schlechtes Wetter

jest słonecznie/gorąco/zła pogoda r.ż.

5. sein (empfunden werden):

jdm ist heiß/kalt

komuś jest gorąco/zimno

jdm ist schlecht

komuś jest niedobrze

mir ist schwindlig

kręci mi się w głowie

ihr war es peinlich

było jej głupio

mir ist so komisch

dziwnie się czuję

das ist mir egal

mi to obojętne

mir ist, als hätte ich Stimmen gehört

wydaje mi się, że słyszałem jakieś głosy

mir ist heute nicht nach Kuchen pot.

nie mam dziś ochoty na ciasto

Ẹnde¹ <‑s, bez l.mn. > [ˈɛndə] RZ. r.n.

1. Ende:

Ende (Endpunkt)

koniec r.m.

Ende (eines Projekts, Buches)

zakończenie r.n.

zu Ende gehen (Urlaub, Vertrag)

kończyć [f. dk. s‑] się

zu Ende gehen (Vorräte)

wyczerpywać [f. dk. wyczerpać] się

der Tag geht zu Ende

dzień r.m. się kończy [lub geh: chyli się ku końcowi]

der Film ist zu Ende

film r.m. się skończył

ein Buch zu Ende lesen

przeczytać książkę

etw zu Ende bringen

doprowadzić coś do końca

kein Ende finden

nie móc [lub potrafić] skończyć

kein Ende nehmen

nie kończyć się

ein gutes/böses Ende nehmen

dobrze/źle się skończyć

seinem Ende zugehen

zmierzać ku końcowi

etw C. ein Ende machen podn.

położyć czemuś kres

kein Ende absehen

nie widzieć końca

bis zum bitteren Ende

do gorzkiego końca podn.

am Ende seiner Kräfte sein

być u kresu swoich sił

letzten Endes

koniec końców

letzten Endes (schließlich)

w końcu

letzten Endes (sogar, vielleicht)

nawet

das dicke Ende kommt noch pot.

najgorsze jeszcze przed nami

das war das Ende vom Lied pot.

i taki był finał r.m. tej historii

am Ende sein pot. (erschöpft sein)

być wykończonym pot.

am Ende sein (ruiniert, mittellos sein)

być zrujnowanym

Ende gut, alles gut przysł.

wszystko dobre, co się dobrze kończy przysł.

lieber ein Ende mit Schrecken als ein Schrecken ohne Ende przysł.

lepiej straszny koniec niż strach r.m. bez konca

2. Ende (bei Zeit-, Altersangaben):

Ende Januar

koniec stycznia

Ende 1950

koniec roku 1950

Ende des Jahres

koniec roku

er ist Ende zwanzig

on ma prawie trzydzieści lat

3. Ende pot. (Strecke):

wir haben noch ein ganzes Ende vor uns

mamy jeszcze kawał drogi przed nami pot.

E̱rde¹ <‑, bez l.mn. > [ˈeːɐ̯də] RZ. r.ż.

1. Erde (Welt):

Erde

świat r.m.

auf der ganzen Erde

na całym świecie

im Himmel und auf Erden

w niebie i na ziemi

2. Erde (Boden):

Erde

gleba r.ż.

auf die Erde fallen

spaść [lub upaść] na ziemię [lub glebę]

auf der Erde

na ziemi

über/unter der Erde

nad/pod powierzchnią ziemi

3. Erde (als Planet):

Erde

Ziemia r.ż.

je̱de(r, s) [ˈjeːdə, -dɐ, -dəs] ZAIM. indef

1. jede (alle einzelnen):

jede

każda(-y, -e)

jede Minute

co minutę

zu jeder Zeit

o każdej porze

zu jeder Stunde

o każdej godzinie

jeder zweite Pole

co drugi Polak

das weiß doch jedes Kind fig

każde dziecko r.n. wie to przecież

2. jede (jegliche):

ihm ist jedes Mittel recht

on nie przebiera w środkach fig

ohne jede Anstrengung

bez jakiegokolwiek wysiłku

ohne jede Hoffnung

bez jakiejkolwiek nadziei

ohne jeden Grund

bez jakiegokolwiek powodu

auf jeden Fall

na pewno

auf jeden Fall

z pewnością

auf jeden Fall

w każdym razie

um jeden Preis

za wszelką cenę

es kann jeden Augenblick passieren

to się może zdarzyć w każdym momencie

3. jede substantivisch:

jeder von uns/ihnen

każdy z nas/nich

jeder gegen jeden [kämpfen]

[walczyć] każdy z każdym

jeder für sich

każdy za siebie

jeder ist dafür

wszyscy są za [tym]

jeder, der sich dafür interessiert

każdy, kto się tym interesuje

du kannst jeden fragen

możesz spytać kogokolwiek

ein jeder

każdy

jede zweite

co druga

alles und jedes

wszystko

jedem das seine (jeder bekommt, was ihm zusteht)

każdemu to, co mu się należy

jedem das seine (jeder soll haben, was er gerne möchte)

każdy lubi to, co lubi pot.

Re̱de <‑, ‑n> [ˈreːdə] RZ. r.ż.

1. Rede (Ansprache):

Rede

mowa r.ż.

Rede

przemówienie r.n.

eine Rede halten

wygłaszać [f. dk. wygłosić] mowę

sich in freier Rede üben

ćwiczyć się w sztuce retoryki

große Reden schwingen pot.

przechwalać się

2. Rede JĘZ.:

direkte/indirekte Rede

mowa r.ż. zależna/niezależna

3. Rede (Meinung, Äußerung):

die Rede ist von ...

mowa r.ż. o...

wovon ist die Rede?

o czym mowa?

etw zur Rede bringen poł. niem.

poruszyć [lub omówić] coś

etw zur Rede bringen poł. niem.

wspomnieć o czymś

[das war schon immer] meine Rede! pot.

zawsze tak twierdziłem!

[das war schon immer] meine Rede! pot.

takie było zawsze moje zdanie r.n. !

davon kann keine Rede sein!

nie ma mowy!

das ist nicht der Rede wert

nie warto o tym mówić

jdn zur Rede stellen

wezwać kogoś na rozmowę

jdm Rede und Antwort stehen

zdawać [f. dk. zdać] komuś raport

jdm Rede und Antwort stehen

tłumaczyć [f. dk. wy‑] się komuś z czegoś

der langen Rede kurzer Sinn

krótko mówiąc

ade̱ [a​ˈdeː] WK poł. niem. alt

ade

żegnaj!

jdm ade sagen

pożegnać się z kimś

O̱de <‑, ‑n> [ˈoːdə] RZ. r.ż.

Ode

oda r.ż.

ö̱de PRZYM. [ˈøːdə]

1. öde Gegend, Strand:

öde (verlassen)

opustoszały

öde (unbewohnt)

niezamieszkały

2. öde (unbebaut):

öde

pusty

öde

bezludny

3. öde (fade, geistlos):

öde Leben, Tag

nudny

öde Leben, Tag

pusty